Geografische breedte en lengte

[Ton Dix]

De evenaar of equator is de lijn die de aarde in een noorde lijke en een zuidelijke helft verdeelt. De geografische breedte geeft het aantal graden aan dat een plaats van de evenaar af ligt. Utrecht ligt bijvoorbeeld op ongeveer 52° noorderbreedte. Dat betekent dus dat Utrecht 52° boven de evenaar ligt. Daarom kun je de Poolster in Utrecht 52° boven de noordelijke horizon vinden. De geografische breedte van de waarnemingsplaats komt namelijk overeen met de hoogte van de Poolster boven de noordelijke horizon. Ligt een plaats ten zuiden van de evenaar, dan spreken we van zuiderbreedte.

Alle cirkels die evenwijdig aan de evenaar lopen noemen we breedtecirkels. Maar er zijn ook lengtecirkels. Dat zijn de lijnen die de polen met elkaar verbinden. In plaats van lengtecirkels spreken we vaak van meridianen. De geo grafische lengte geeft de afstand van een plaats tot de nul-meridiaan aan. Dat is de denkbeeldige lijn die van de noordpool over Greenwich (bij Londen) naar de zuidpool loopt. Ligt een plaats bijvoorbeeld 10° ten oosten van deze lijn dan noemen we dit 10° oosterlengte. Ligt een plaats ten westen van deze lijn dan hebben we het over westerlengte.